Trong ngành năng lượng, các công trình công nghiệp dầu khí giữ vai trò nền tảng, đảm bảo chuỗi hoạt động từ khai thác đến chế biến và phân phối dầu khí diễn ra thông suốt. Trong bài viết này, hãy cùng Gas South tìm hiểu tổng quan về những công trình công nghiệp dầu khí phổ biến, cũng như những yêu cầu kỹ thuật quan trọng trong thiết kế, xây dựng.
1. Công trình công nghiệp dầu khí là gì?
Theo quy định tại khoản 7 Điều 3 Luật Dầu khí 2022, công trình dầu khí là tập hợp các kết cấu, thiết bị và hạ tầng phục vụ hoạt động tìm kiếm, khai thác, vận chuyển và xử lý dầu khí. Cụ thể, nhóm công trình này bao gồm:
- Giàn khoan, giàn khai thác, giàn phụ trợ
- Kho chứa, kho chứa nổi
- Hệ thống đường ống, phao neo, giếng khai thác
- Tổ hợp các phương tiện, máy móc, thiết bị liên quan
- Các kết cấu được chế tạo, xây dựng, chôn ngầm hoặc lắp đặt cố định/tạm thời nhằm phục vụ cho toàn bộ chuỗi hoạt động dầu khí
Công trình công nghiệp dầu khí là một nhóm con trong công trình dầu khí, nhấn mạnh vào tính công nghiệp. Hiểu một cách đầy đủ, công trình công nghiệp dầu khí tập trung vào các cơ sở hạ tầng được xây dựng nhằm sản xuất, chế biến và tinh chế dầu khí ở quy mô lớn.
Nếu như các công trình dầu khí nói chung bao gồm mọi thứ từ giàn khoan tìm kiếm đến đường ống dẫn dầu thô, thì công trình công nghiệp dầu khí đặc biệt nhấn mạnh vào khâu chuyển hóa và nâng cao giá trị của dầu thô và khí tự nhiên thành các sản phẩm thương mại có giá trị cao hơn.
Công trình công nghiệp dầu khí bao gồm những gì?
2. Những công trình công nghiệp dầu khí phổ biến hiện nay
Trong lĩnh vực dầu khí, đặc biệt với các sản phẩm khí thương mại như LPG, LNG và CNG, hệ thống công trình công nghiệp dầu khí giữ vai trò then chốt, đảm bảo chuỗi giá trị từ chế biến, tồn trữ đến phân phối. Dựa trên chức năng chính, các công trình này có thể chia thành ba nhóm cơ bản:
Các loại hình công trình dầu khí phổ biến
Nhóm công trình xử lý – chế biến khí:
Đây là những cơ sở hạ tầng có nhiệm vụ biến đổi và nâng cao giá trị dầu khí thô thành các sản phẩm thương mại có tính ứng dụng cao.
- Nhà máy chế biến khí LPG: Nơi tách LPG từ khí tự nhiên hoặc dầu thô trong quá trình lọc dầu. LPG thường được pha trộn từ propan và butan theo ba tỉ lệ phổ biến: 50:50, 40:60 hoặc 30:70, nhằm phù hợp với mục đích sử dụng và điều kiện khí hậu.
- Trạm tái hóa khí LNG: Tiếp nhận LNG nhập khẩu từ kho cảng, sau đó chuyển LNG từ dạng lỏng về dạng khí bằng thiết bị hóa hơi để đưa vào hệ thống đường ống hoặc cung cấp cho các nhà máy điện khí.
- Trạm nén CNG: Là cơ sở hạ tầng chuyên dụng, nơi đặt máy nén khí thiên nhiên để nén khí từ trạng thái áp suất thường lên áp suất cao (200–250 bar), sau đó nạp vào bồn chứa CNG.
Nhóm công trình lưu trữ – tồn trữ năng lượng:
Các công trình này đảm bảo việc lưu trữ an toàn và duy trì nguồn cung ổn định cho cả thị trường nội địa lẫn xuất nhập khẩu.
Kho chứa LPG: Gồm các bồn chứa lớn đặt trên mặt đất hoặc ngầm, được trang bị hệ thống an toàn cao nhằm bảo quản LPG ở trạng thái lỏng trước khi đưa ra thị trường.
- Kho cảng tiếp nhận LNG: Tổ hợp hạ tầng ven biển, bao gồm cầu cảng, bồn chứa siêu lạnh và thiết bị tái hóa khí, phục vụ nhập khẩu LNG từ các quốc gia khác.
- Kho cảng LNG: Kho cảng LNG là cơ sở hạ tầng chuyên dụng để tiếp nhận, lưu trữ LNG quy mô lớn, đóng vai trò trung tâm cung cấp LNG cho các nhà máy điện và khu công nghiệp trong khu vực. Kho cảng LNG Thị Vải là kho cảng đầu tiên và lớn nhất Việt Nam.
Nhóm công trình phân phối – cung ứng
Đây là mắt xích quan trọng trong việc đưa sản phẩm dầu khí đến tay người sử dụng cuối cùng, bao gồm cả công nghiệp, dân dụng và giao thông.
- Trạm chiết nạp LPG: Trạm chiết nạp LPG là công trình sử dụng các phương tiện và thiết bị chuyên dụng để chiết nạp khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG) từ các bồn chứa lớn sang các chai chứa LPG nhỏ hoặc xe bồn vận chuyển. Quá trình này đòi hỏi phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình an toàn vì LPG là khí dễ cháy nổ (Nguồn tham khảo)
- Trạm phân phối LPG công nghiệp và dân dụng: Cung cấp LPG trực tiếp cho nhà máy sản xuất, khu công nghiệp hoặc các khu dân cư, thương mại.
- Trạm phân phối CNG: Điểm cấp phát CNG cho phương tiện giao thông hoặc hệ thống tiêu thụ công nghiệp, thay thế nguồn nhiên liệu truyền thống như xăng dầu.
3. Những yêu cầu khi thiết kế, xây dựng công trình dầu khí
Việc thiết kế và xây dựng công trình dầu khí phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật, đặc biệt là theo Nghị định 45/2023/NĐ-CP và các tiêu chuẩn kỹ thuật trong nước và quốc tế. Mục tiêu đảm bảo an toàn, vận hành hiệu quả và bảo vệ môi trường. Các yêu cầu cụ thể bao gồm:
Một số yêu cầu khi xây dựng công trình công nghiệp dầu khí
- An toàn công nghệ: Quy trình thiết kế phải đảm bảo thiết bị và hệ thống công nghệ vận hành an toàn, ngăn chặn các sự cố kỹ thuật.
- An toàn kết cấu xây dựng: Công trình cần chịu được tải trọng làm việc cũng như các tác động bất thường như bão, động đất, áp lực cao,…
- Phòng chống cháy nổ: Thiết kế phải có các biện pháp phòng ngừa cháy nổ hiệu quả, bao gồm thiết bị cảnh báo, chữa cháy và khu vực cách ly.
- Khoảng cách an toàn: Tuân thủ quy định về vùng và hành lang an toàn, tránh ảnh hưởng đến khu dân cư hoặc công trình lân cận khi có sự cố.
- Bảo vệ môi trường: Áp dụng biện pháp hạn chế phát thải, xử lý chất thải đúng quy chuẩn, không gây ô nhiễm không khí, nước và đất.
- Ngăn chặn sự cố dây chuyền: Thiết kế phải đảm bảo rằng một sự cố đơn lẻ không lan rộng thành sự cố hệ thống.
- Kiểm tra, chứng nhận kỹ thuật: Tất cả các giai đoạn từ thiết kế, chế tạo, thi công đến chạy thử phải được kiểm tra và chứng nhận bởi cơ quan có thẩm quyền.
- Chạy thử và nghiệm thu: Trước khi đưa vào vận hành, công trình cần được kiểm định từng hạng mục và có phương án ứng phó khẩn cấp.
- Vận hành và bảo dưỡng: Việc vận hành, sửa chữa, bảo trì phải thực hiện đúng quy trình kỹ thuật và dừng hoạt động khi có rủi ro mất an toàn.
Công trình công nghiệp dầu khí đóng vai trò then chốt trong chuỗi khai thác, vận chuyển và chế biến năng lượng. Việc thiết kế và xây dựng những công trình này đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn và các vấn đề về môi trường để đảm bảo mọi quy trình được hiệu quả vận hành lâu dài.
